Przebieg RZS bywa zróżnicowany pod względem dynamiki i postępu zmian destrukcyjnych w stawach. Różny jest także czas, w jakim dochodzi do niepełnosprawności. Prawie 70% chorych cierpi na postać schorzenia charakteryzującą się okresami zaostrzeń i remisji, stale jednak postępuje destrukcja stawów. U około 15% chorych RZS przyjmuje łagodniejszą postać, chorobę cechuje umiarkowana aktywność, zajętych jest tylko kilka stawów, a ich destrukcja postępuje wolno. Pozostała grupa chorych ma postać, w której występują długotrwałe remisje choroby, niekiedy nawet kilkuletnie. Bardzo rzadko jednak choroba ma charakter epizodyczny lub samoograniczający się. Samoistne remisje obserwuje się u mężczyzn i osób starszych. Zaostrzenia choroby łączą się z nasileniem objawów klinicznych. Zwiększa się liczba bolesnych i obrzękniętych stawów, wydłużeniu ulega czas sztywności porannej.
Aby kontrolować postęp choroby należy regularnie monitorować stan chorego i wykonywać badania laboratoryjne oraz badania stawów. Już na początku choroby stwierdza się wzrost OB o 30 mm po jednej godzinie, zwiększone jest także stężenie fibrynogenu, białka prozapalnego i globulin alfa w osoczu. Około 70% chorych ma we krwi obecny czynnik reumatoidalny i przeciwciała różnych klas. Stwierdza się także niedokrwistość (stężenie hemoglobiny poniżej 10 g/dl), niewielką leukocytozę, małopłytkowość, przy czym może być ona charakterystyczna dla bardzo aktywnej postaci choroby albo stanowić powikłania polekowe, a w późniejszym okresie choroby może pojawić się białkomocz. Z powodu zawartości fibryny płyn stawowy staje się nieco mętny, w 1 mm3 płynu znajduje się 5–25 tys. leukocytów. Obecność czynnika reumatoidalnego w płynie stawowym może poprzedzać jego obecność we krwi.
Regularnie należy także wykonywać badania obrazowe: