Przebieg choroby i jego kontrola
Przebieg RZS bywa zróżnicowany pod względem dynamiki i postępu zmian destrukcyjnych w stawach. Różny jest także czas, w jakim dochodzi do niepełnosprawności. Prawie 70% chorych cierpi na postać schorzenia charakteryzującą się okresami zaostrzeń i remisji, stale jednak postępuje destrukcja stawów. U około 15% chorych RZS przyjmuje łagodniejszą postać, chorobę cechuje umiarkowana aktywność, zajętych jest tylko kilka stawów, a ich destrukcja postępuje wolno. Pozostała grupa chorych ma postać, w której występują długotrwałe remisje choroby, niekiedy nawet kilkuletnie. Bardzo rzadko jednak choroba ma charakter epizodyczny lub samoograniczający się. Samoistne remisje obserwuje się u mężczyzn i osób starszych. Zaostrzenia choroby łączą się z nasileniem objawów klinicznych. Zwiększa się liczba bolesnych i obrzękniętych stawów, wydłużeniu ulega czas sztywności porannej.
Aby kontrolować postęp choroby należy regularnie monitorować stan chorego i wykonywać badania laboratoryjne oraz badania stawów. Już na początku choroby stwierdza się wzrost OB o 30 mm po jednej godzinie, zwiększone jest także stężenie fibrynogenu, białka prozapalnego i globulin alfa w osoczu. Około 70% chorych ma we krwi obecny czynnik reumatoidalny i przeciwciała różnych klas. Stwierdza się także niedokrwistość (stężenie hemoglobiny poniżej 10 g/dl), niewielką leukocytozę, małopłytkowość, przy czym może być ona charakterystyczna dla bardzo aktywnej postaci choroby albo stanowić powikłania polekowe, a w późniejszym okresie choroby może pojawić się białkomocz. Z powodu zawartości fibryny płyn stawowy staje się nieco mętny, w 1 mm3 płynu znajduje się 5–25 tys. leukocytów. Obecność czynnika reumatoidalnego w płynie stawowym może poprzedzać jego obecność we krwi.
Regularnie należy także wykonywać badania obrazowe:
- RTG stawów – na obrazie rentgenowskim w zależności od postępu choroby uwidoczniają się zmiany zapalne w naczyniach błony maziowej i przestrzeni międzybeleczkowej nasad. W tych miejscach zlokalizowany jest także obrzęk części miękkich i osteoporoza przystawowa. Dochodzi do rozrostu ziarniny zapalnej, co powoduje destrukcję chrząstki i kości. Destrukcja ta manifestuje się zwężeniem szpar stawowych, nadżerkami i podwichnięciami stawowymi, głównie w rękach i stopach. W ostatnim stadium choroby dochodzi do bliznowacenia i powstawania zrostów włóknistych lub kostnych;
- USG – służy do oceny struktury stawów, mięśni i ścięgien, dzięki czemu umożliwia wykrycie zapalenia błony maziowej i obecność płynu w stawach, pozwala wykryć wcześniej niż RTG nadżerki powierzchni stawowych. Może także zobrazować utratę włóknistej struktury ścięgien, obecność torbieli lub przerwanie ścięgna. Badanie pomaga także ocenić przepływ naczyniowy, który koreluje z aktywnością procesu zapalnego;
- MR – wcześnie wykrywa zapalenie błony maziowej, nadżerki stawowe oraz obrzęk szpiku kostnego, który może wyprzedzać zapalenie błony maziowej;
- TK – badanie pozwala wykryć zmiany w stawach wcześniej niż RTG, to także najlepsza metoda obrazowania torbieli przy zachowanej ciągłości warstwy korowej lub z niewielkim jej przerwaniem. Metoda jest także przydatna w ocenie zmian w kręgosłupie szyjnym.
Komentarze czytelników
Menu boczne
Opracowanie merytoryczne
