Chorobę rozpoznaje się na podstawie kryteriów klasyfikacyjnych ACR z 1987 roku – obejmują one pięć kryteriów klinicznych, jedno immunologiczne i jedno radiologiczne:
sztywność poranna stawów – sztywność poranna stawów i wokół stawów utrzymująca się przez godzinę lub więcej aż do pojawienia się poprawy;
zapalenia trzech stawów i więcej – stwierdzony przez lekarza jednoczesny obrzęk lub wysięk w trzech lub więcej stawach (poszerzenie obrysu kostnego nie spełnia tego kryterium);
symetryczne zapalenie stawów – zapalenie stawów symetryczny o podobnym przebiegu i w tym samym czasie, obustronne zapalenie stawów śródręczno-palcowych, międzypaliczkowego bliższego oraz śródstopno-paliczkowego spełnia to kryterium, nawet jeśli nie jest idealnie symetryczne;
guzki reumatoidalne – stwierdzone przez lekarza zmiany podskórne w postaci niebolesnych guzków, które lokalizują się po stronie wyprostnej lub w okolicach stawów;
obecność czynnika reumatoidalnego we krwi – wykazana sprawdzona metodą;
zmiany radiologiczne – nadżerki osteoporozy przystawowej zajętych stanem zapalnym stawów na RTG ręki lub nadgarstka.
Aby postawić diagnozę w kierunku RZS, muszą być spełnione przynajmniej cztery kryteria, a objawy choroby powinny się utrzymywać przez sześć i więcej tygodni. Następnie należy przeprowadzić:
dokładne badania podmiotowe i przedmiotowe układu ruchu;
badania laboratoryjne: OB, CRP, obecność czynnika reumatoidalnego, obecność przeciwciał, morfologię krwi, proteinogram osocza, aktywność ALT i AST w surowicy (enzymy wątrobowe), stężenie kwasu moczowego, kreatyniny i elektrolitów w surowicy, badanie ogólne moczu, badanie płynu stawowego;
RTG: rąk, stóp i innych zajętych stawów, prawidłowe wyniki badań powinno się potwierdzić w obrazie USG i w rezonansie magnetycznym.
Jeśli wyniki badań wskazują na RZS wykonuje się badania dodatkowe oceniające stan chorego. Pełne rozpoznanie powinno opierać się na klasyfikacji postępu choroby wg Steinbrockera:
okres I (wstępny) – w obrazie radiologicznym widać osteoporozę przystawową;
okres II (zmian umiarkowanych) – w obrazie radiologicznym obok osteoporozy przystawowej, obserwuje się także zwężenie szpar stawowych, dochodzi do zaniku mięśni w sąsiedztwie zajętych stawów, zapalenia ścięgien i powstawia guzków okołostawowych;
okres III (zmian ciężkich) – w obrazie radiologicznym stwierdza się osteoporozę przystawową oraz nadżerki powierzchni stawowych, stawy są podwichnięte lub przeprostowane, zanik mięśni jest uogólniony, powstają guzki okołostawowe, dochodzi do zapalenia ścięgien;
okres IV (końcowy) – osteoporoza przystawowa w obrazie radiologicznym jest powikłana zrostami włóknistymi lub kostnymi, obserwuje się uogólniony zanik mięśni, guzki okołostawowe i zapalenia ścięgien, stawy są zniekształcone i usztywnione.
Ponadto ocenia się aktywność choroby według wskaźnika DAS28, przy czym wynik badania jest rezultatem działania matematycznego, w którym uwzględnia się liczbę zajętych i liczbę bolesnych stawów. Wpływa na niego także OB oraz ogólna ocena aktywności pacjenta. Sprawność fizyczną w RZS klasyfikuje się następująco:
zdolność do wykonywania bez trudności wszystkich codziennych czynności;
zdolność wykonywania normalnych czynności pomimo utrudnień spowodowanych ograniczeniem ruchomości jednego lub kilku stawów;
zdolność wykonywania tylko nielicznych codziennych czynności i samoobsługi lub ich całkowite upośledzenie;
unieruchomienie dużego stopnia lub całkowite (w łóżku albo na wózku), przy częściowej lub całkowitej utracie zdolności do samoobsługi.
Reumatoidalne zapalenie stawów należy różnicować z chorobami, w których przebiegu dochodzi do zmian zapalnych w obrębie stawów, szczególnie rąk. Zajęcie tych struktur układu ruchu może wystąpić w chorobach tkanki łącznej, takich jak:
toczeń rumieniowaty układowy,
twardzina układowa,
zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe,
układowe zapalenie naczyń,
polimialgia reumatyczna,
zapalenie stawów związane z zakażeniem wirusowym lub bakteryjnym lub powikłane bakteryjnym zapaleniem wsierdzia,
wczesny okres łuszczycowego zapalenia stawów,
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
zespół Reitera,
zapalenia stawów w chorobach jelit.
Komentarze czytelników
Masz więdzę na temat RZS? Podziel się nią z innymi w komentarzach. Dziękujemy! :)
Musisz mieć włączone javascript, aby wyświetlać komentarze.